Suszenie i przechowywanie tarcicy w sztaplach

PRZECHOWYWANIE TARCICY W SZTAPLACH NA WOLNYM POWIETRZU
Tarcicę przechowywać na wolnym powietrzu można jedynie w sztaplach, w których panują korzystne warunki jej suszenia i konserwacji. Sztapel tarcicy należy kształtować w zależności od długości desek na słupkach podporowych, betonowych o wysokości o.5 m, a na mokrych gruntach nawet 0,75 m. Wysokość podstawy liczy się od poziomu składowiska do dolnego rzędu desek. W praktyce stosuje się najczęściej sztaple jednoczołowe lub dwuczołowe (rys.1) lub sztaple blokowe dla tarcicy o grubości powyżej 45 mm (rys. 2).

Rys. 2. Sztapel blokowy tarcicy

SZTAPLOWANIE TARCICY, CZYLI JAK ZBUDOWAĆ SZTAPEL

Budowę sztapla rozpoczyna się zawsze od układania legarów na słupkach a następnie pierwszej warstwy desek na przekładkach o wymiarach 25 x 40 mm lub z tych samych desek, które oddzielają poszczególne ich warstwy dając możliwości swobodnego przepływu powietrza. Układanie desek następuje zawsze od czoła sztapla, tak by deski były zlicowane z przekładkami lub cofnięte, co zapobiega przed znacznym pękaniem ich czół. Legary w sztaplu powinny być ułożone w jednym poziomie, a ich odległość powinna wynosić między osiami 1.3-2.1 m w zależności od grubości tarcicy. Im grubsza tarcica tym większe odległości. Deski układa się zawsze w pionie na przekładkach z odpowiednimi odstępami bocznymi w zależności od strefy klimatycznej sztapla. Dane dotyczące odstępów bocznych zawarto w tabeli.

Przy układaniu desek należy pamiętać o zasadzie, że układa się je zawsze płaszczyznami przeciwrdzeniowymi do dołu, dzięki czemu unika się wypaczenia desek pod wpływem promieni słonecznych.

Jak wynika z badań naukowych przestrzeganie wszystkich zasad jest ważne, ponieważ decydują one o intensywności przebiegu procesu suszenia. W czasie suszenia w sztaplu panuje swoisty mikroklimat, który nie jest jednakowy w całej wewnętrznej przestrzeni sztapla. Dlatego tarcica wysycha szybciej w górnej części i w pobliżu jego zewnętrznych ścian niż w dolnej i środkowej części. W celu poprawy tej sytuacji można w środku sztapla tworzyć pionowe komory wentylacyjne, które przyspieszają suszenie w tych partiach. Badania wykazały również, że przy zmianie zewnętrznych warunków temperaturowych sztapel tarcicy zatrzymuje właściwa sobie określoną intercję cieplną. Np. przy podwyższeniu się temperatury powietrza w pierwszej połowie dnia, w sztaplu można zaobserwować niższą temperaturę, natomiast przy obniżeniu się temperatury powietrza na zewnątrz w sztaplu pozostaje temperatura wyższa. By jednak te pozytywne procesy mogły przebiegać prawidłowo, sztapel od góry musi być zakończony dachem chroniącym deski przed opadami atmosferycznymi oraz przed bezpośrednim oddziałowywaniem promieni słonecznych, o czym często się zapomina.

Zwykle buduje się dachy jednospadowe z nachyleniem 12 stopni do poziomu składowiska. Wymiary dachu na strony powinny być większe od sztapla o 75-100 cm, by skutecznie chronić deski przed ich zalewaniem lub promieniami słonecznymi. Powierzchnia pod sztaplami powinna być czysta od trawy, trocin oraz odpadów drzewnych, ponieważ wszelkie zanieczyszczenia zatrzymuję ruch powietrza oraz są źródłem zagrożania grzybami, szkodnikami drewna.

PRZECHOWYWANIE TARCICY W MAGAZYNACH ZAMKNIĘTYCH
Tarcicę suchą i powietrznosuchą (8-15%) należy przechowywać w magazynach zamkniętych o konstrukcji lekkiej, parterowej. Jednym z warunków jakie te magazyny muszą odpowiadać jest zapewnienie odpowiedniej wentylacji, przewiewności, dobrego naturalnego oświetlenia oraz zachowania wymogów bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Tarcicę układa się w zależności od wielkości magazynu i można ją układać w sztaple krzyżowe, bez odstępów pomiędzy poszczególnymi deskami jednej warstwy. Taki sposób umożliwia stykanie się desek z powietrzem, które może jeszcze wpływać na zmianę ich wilgotności. Natomiast tarcicę suchą należy układać szczelnie w sztaplu bez przekładek (tzw. składowanie na głucho). Deski w każdej warstwie układa się ściśle obok siebie, przy czym w każdej następnej warstwie układa się prostopadle do warstw sąsiednich. Przy układaniu tarcicy w magazynach należy pamiętać również o tym, że zawsze należy to czynić w każdym przypadku na legarach, by zapewnić pod sztaplem ruch powietrza.

Każdy sztapel bez względu na rodzaj i miejsce przechowywania powinien mieć oznakowanie w postaci tabliczki z takimi danymi jak: gatunek drewna, grubość tarcicy , ilość w m3 oraz wilgotność jaka wynosiła w dniu rozpoczęcia przechowywania.

W artykule przedstawiłem najważniejsze zasady przechowywania tarcicy tak na wolnym powietrzu jak w magazynach zamkniętych, które stosowane w praktyce gwarantują utrzymanie jej w wysokiej jakości technicznej i osiągnięcie wysokiej jakości wykonanych z niej wyrobów drzewnych.

inż. Zbigniew Gęsiński
rzeczoznawca, biegły sądowy
w dziedzinie technologii drewna