Co wiemy o Ogólnopolskiej Naradzie o Lasach?

29. lutego 2024r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska w celu zbadania oferty rynkowej oraz oszacowania wartości zamówienia ogłosiło zamówienie publiczne dotyczące "Wyceny szacunkowej wartości zamówienia polegającego na zapewnieniu wsparcia dialogu pomiędzy Ministerstwem Klimatu i Środowiska a przedstawicielami interesariuszy w zakresie ochrony lasów".

Z dokumentu wynikało, że MKiŚ planowało przeprowadzenie cyklu konsultacji z udziałem przedstawicieli różnych grup interesariuszy pn. „Ogólnopolska narada o lasach”, których celem jest reforma dotychczasowego modelu prowadzenia gospodarki leśnej w Polsce. Potrzeba tej reformy zdaniem ministerstwa wynika ze zmiany otoczenia gospodarki leśnej, w szczególności zmiany uwarunkowań społecznych - oczekiwania społeczne dotyczące wdrożenia skutecznych mechanizmów wzmacniających funkcje ochronne i społeczne lasów, gospodarczych - zmiany na rynku usług leśnych i rynku drewna oraz klimatycznych - nowe zagrożenia dla ekosystemów leśnych).

Jak wskazało Ministerstwo, lasy, również te gospodarcze, stanowią ważny zasób z punktu widzenia środowiska (różnorodność biologiczna, klimat, usługi ekosystemowe), społecznego (zdrowie i rekreacja) i ekonomicznego (źródło surowca, zapewnianie miejsc pracy). Efekty wywoływane przez prowadzenie gospodarki leśnej nie uwzględniającej w pełni potrzeb wszystkich interesariuszy oddziałują zarówno na różne elementy środowiska, jak i na obszary życia społecznego i gospodarczego. Wiążą się z utratą komponentów różnorodności biologicznej na poziomie ekosystemowym, siedliskowym i gatunkowym oraz potencjału całego spektrum usług ekosystemowych dostarczanych przez lasy, włączając w to w szczególności adaptację do zmian klimatu.

Według wytycznych "wyceny szacunkowej wartości zamówienia" jego przedmiotem miało być zapewnienie profesjonalnego wsparcia MKiŚ w procesie dialogu pomiędzy przedstawicielami strony społecznej, organizacji pozarządowych, świata nauki, PGL Lasy Państwowe, sektora usług leśnych, przemysłu drzewnego, związków zawodowych pracowników leśnictwa, a także pozostałych grup interesariuszy.

Usługa polegać miała na zapewnieniu wsparcia MKiŚ w projektowaniu i przygotowaniu procesu dialogu oraz udziału w procesie mediatorów oraz facylitatorów posiadających doświadczenie w mediacjach w sytuacjach konfliktowych, obejmujących wielu interesariuszy.

Usługi świadczone maiłam być w formie udziału przedstawicieli wykonawcy posiadających odpowiednie umiejętności i kwalifikacje w zakresie mediacji i facylitacji, w spotkaniach organizowanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Wykonawca usługi miał zapewnić:

• 6 mediatorów i 6 facylitatorów podczas prac zespołów warsztatowych (Warszawa), realizowanych zarówno stacjonarnie jak i on-line - łącznie 4 do 6 spotkań dla 6 grup roboczych jednocześnie;
• 2 mediatorów i 2 facylitatorów podczas wysłuchania publicznego (Warszawa);
• 1 mediatora i 1 facylitatora podczas spotkań konsultacyjnych w ramach pilotażu wdrożenia wytycznych (dwa województwa).

Termin realizacji zadania: od dnia zawarcia umowy do dnia 31. sierpnia 2024r. lub wykorzystania maksymalnej liczby 500 roboczogodzin przeznaczonych na realizację zamówienia, jeżeli nastąpi to przed upływem ww. terminu.

W Biuletynie Informacji Publicznej brak jest informacji o zakończeniu postępowania.

20. marca br. ukazało się kolejne ogłoszenie ministerstwa. Tym razem dotyczyło "Wyceny szacunkowej wartości zamówienia polegającego na zapewnieniu profesjonalnego wsparcia w procesie dialogu pomiędzy Ministerstwem Klimatu i Środowiska a przedstawicielami interesariuszy, dotyczącego wzmocnienia ochrony lasów cennych przyrodniczo i ważnych społecznie."

Z tego dokumentu wynika, że ministerstwo oczekuje wsparcia ośmiu mediatorów/facylitatorów posiadających wymagane doświadczenie w zakresie mediacji/facylitacji procesów uzgodnieniowych z udziałem wielu interesariuszy prowadzonych w sytuacjach konfliktowych poprzez:

• uczestnictwo dwóch mediatorów/facylitatorów, w projektowaniu procesu dialogu, przed rozpoczęciem spotkania dotyczącego Ogólnopolskiej Narady o Lasach zaplanowanej na 22-23.04.2024 w formie i miejscu wskazanym przez Zamawiającego (planowana liczba godzin przeznaczona na spotkania – 30 ),
• czynne uczestnictwo w prowadzeniu dyskusji w pierwszym dniu narady ( 22.04.2024 przy jednoczesnym udziale 8 mediatorów/facylitatorów ( planowany czas trwania spotkania do 8 godzin ),
• czynne uczestnictwo przy jednoczesnym udziale ośmiu mediatorów/facylitatorów podczas prac warsztatowych w sześciu grupach w drugim dniu ONoL(23.04.2024), z czego dwóch mediatorów/facylitatorów będzie pełniło funkcję łącznika pomiędzy grupami lub ewentualnego wparcia grup. Wstępna liczebność grup warsztatowych będzie wynosiła od 10 do 14 osób ( planowany czas trwania spotkania do 8 godz),
• sporządzenie raportu z konkluzjami z całego procesu dotyczącego ww. prac.

W Biuletynie Informacji Publicznej brak jest informacji o zakończeniu postępowania.

Trzecia próba MKiŚ w tym temacie datowana jest na 25. marca br. Tego dnia na stronach BIP ministerstwa ukazało się "Zapytanie ofertowe dotyczące świadczenia usługi polegającej na zapewnieniu profesjonalnego wsparcia w procesie dialogu pomiędzy Ministerstwem Klimatu i Środowiska a przedstawicielami interesariuszy, dotyczącego wzmocnienia ochrony lasów cennych przyrodniczo i ważnych społecznie"

W zapytaniu zakres usługi z 20. marca został poszerzony o uczestnictwa dwóch mediatorów/facylitatorów w konsultacjach, spotkaniach itp, po zakończonej Ogólnopolskiej Naradzie o Lasach, mającej miejsce w dniach 22-23.04.2024r., w zależności od potrzeb, w formie i miejscu wskazanym przez zamawiającego.

W Biuletynie Informacji Publicznej również brak jest informacji o zakończeniu tego postępowania (czas składania ofert minął 28. marca 2024r.).

W zamówieniu z 25.marca pojawił się natomiast dokument "KLUCZOWE ZAŁOŻENIA DOTYCZĄCE OGÓLNOPOLSKIEJ NARADY O LASACH", z jego lektury, wreszcie można dowiedzieć się trochę więcej na temat oczekiwań i planów Ministerstwo Klimatu i Środowiska wobec Ogólnopolskiej Narady o Lasach.

1) Ogólnopolska Narada o Lasach stanowi kontynuację procesu kompleksowej reformy gospodarki leśnej, która została zapoczątkowana w latach 2012-2015 opracowaniem założeń do Narodowego Programu Leśnego. Stanowi również kontynuację procesu dialogu ze społeczeństwem na temat sposobu prowadzenia gospodarki leśnej przerwanego w roku 2016. Odwołuje się również do najlepszych osiągnięć wielu pokoleń polskich leśników, przyrodników, naukowców i innych podmiotów działających na rzecz zrównoważonej gospodarki leśnej i ochrony ekosystemów leśnych.

2) Ogólnopolska Narada o Lasach będzie obejmowała cykl spotkań eksperckich, których celem będzie wypracowanie kierunkowych wytycznych oraz rekomendacji dla MKIŚ dotyczących kierunków reformy modelu gospodarki leśnej. Reformy są niezbędne, żeby dostosować obecny model ochrony i użytkowania lasów do aktualnych uwarunkowań społecznych, gospodarczych i klimatycznych. Inicjatywa ta będzie opierała się na otwartym dialogu oraz dyskusji opartej na merytorycznych argumentach. Będzie realizowana w ścisłej współpracy z wszystkimi podmiotami zainteresowanymi reformą gospodarki leśnej, w szczególności Lasami Państwowymi, przedstawicielami strony społecznej, przedstawicielami biznesu oraz innymi interesariuszami.

3) Ogólnopolska Narada o Lasach będzie miała formułę dyskusji eksperckiej, z udziałem 60-72 gości zaproszonych przez MKiŚ. Uczestnicy narady będą reprezentowali różne grupy interesariuszy oraz różne poglądy na temat potencjalnych kierunków reform gospodarki leśnej. W celu zapewnienia udziału szerokiego grona interesariuszy przewidziano możliwość udziału on-line w obradach wszystkich zainteresowanych osób. (W procesie zostanie zapewniony udział moderatorów, którzy będą odpowiedzialni za analizę i prezentowanie postulatów zgłaszanych przez uczestników on-line). Ponadto kluczowe dokumenty stanowiące produkty procesu będą poddawane konsultacjom społecznym.

4) Tematem pierwszego spotkania, które zostanie zorganizowane w drugiej połowie kwietnia 2024 roku, będzie wypracowanie wytycznych i rekomendacji dla procesu wzmocnienia ochrony lasów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych. Horyzontalne założenia dla tego procesu zostały określone w dalszej części materiału. Proponowane elementy procesu do dyskusji podczas pierwszego spotkania Ogólnopolskiej Narady o Lasach obejmują:

1. kryteria wyboru obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych (Uwzględniające przyjęte założenia horyzontalne);
2. organizacja procesu wyznaczania obszarów o szczególnych walorach (na jakim poziomie?, przez kogo?, nadzór i koordynacja procesu, struktury rozstrzygające ewentualne spory);
3. kierunkowe zasady prowadzenia gospodarki leśnej na obszarach o szczególnych walorach (Np. ewentualny sposób prowadzenia ochrony czynnej, zakres ochrony biernej, kierunkowe założenia dotyczące dopuszczalnego sposobu prowadzenia cięć, rozwój małej infrastruktury kanalizującej ruch turystyczny, niezbędne działania na rzecz zapewnienie bezpieczeństwa, itp.) oraz model zarządzania z udziałem społeczeństwa (sposób zapewnienia udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji na temat sposobu prowadzenia gospodarki leśnej na obszarach o szczególnych walorach oraz podział odpowiedzialności);
4. identyfikacja ryzyk, niezbędne działania ograniczające negatywne skutki oraz działania osłonowe (m.in. dla ZUL, przemysłu drzewnego, społeczności lokalnych, samorządów);
5. niezbędne działania gwarantujące trwałość rozwiązań (przede wszystkim niezbędne zmiany legislacyjne), założenia dotyczące systemu finansowania działań ochronnych oraz działań wzmacniających funkcje społeczne, jak również działania wspomagające i wzmacniające pozytywne efekty;
6. organizacja i harmonogram wdrażania działań na rzecz wzmocnienia ochrony obszarów o szczególnych walorach, w tym wskazanie ewentualnych priorytetowych potrzeb ochronnych wymagających szybkiego procedowania lub tymczasowego zabezpieczenia kluczowych obszarów. (Np. zabezpieczenie ekosystemów leśnych objętych poleceniem z 8. stycznia 2024 roku.)

5) Efektem pierwszego spotkania Ogólnopolskiej Narady o Lasach będzie wypracowanie wytycznych operacyjnych dotyczących wyboru obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych (aspekty a-c), jak również kierunkowych rekomendacji dotyczących niezbędnych działań ograniczających ryzyka i potencjalne negatywne skutki społeczne i gospodarcze, działań gwarantujących trwałość wypracowanych rozwiązań (w szczególności w obszarze legislacji), jak również organizacji i harmonogramu wdrażania działań na rzecz wzmocnienia ochrony obszarów o szczególnych walorach (aspekty d-f). Rekomendacje mogą dotyczyć również innych pożądanych kierunków reform modelu gospodarki leśnej, np. wynikających z konieczności dostosowania gospodarki leśnej do zmieniających się uwarunkowań społecznych, gospodarczych i klimatycznych, lub odnoszących się do lasów nie objętych wzmocnioną ochroną.

6) Wypracowane wytyczne zostaną wykorzystane do identyfikacji i wyboru lasów cennych przyrodniczo i ważnych społecznie w skali całej Polski (zgodnie z wypracowaną w modelu partycypacyjnym koncepcją), jak również trwałego wdrożenia lokalnych koncepcji wzmocnienia ochrony zidentyfikowanych obszarów.

Nadrzędnym celem planowanych działań jest zapewnienie trwałej ochrony najcenniejszych ekosystemów leśnych oraz wzmocnienie pełnionych przez nie funkcji oraz świadczonych usług ekosystemowych. Cel ten zostanie zrealizowany poprzez kompleksową reformę obecnego modelu gospodarki leśnej, której elementem jest wyłączenie części lasów z funkcji produkcji surowca drzewnego. Gospodarka leśna na tych terenach zostanie ukierunkowana na pełnienie funkcji ochronnych i społecznych. (Podejmowane działania w pierwszej kolejności będą koncentrowały się na lasach publicznych zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe w imieniu Skarbu Państwa i całego społeczeństwa. Lasy te stanowią strategiczny zasób narodowy oraz dobro publiczne.) Potrzeby takiego wyłączenia oszacowano wstępnie na 20% powierzchni lasów w Polsce. Planowane działania odpowiedzią na zagrożenia wynikające z utraty różnorodności biologicznej oraz zmiany klimatycznej, jak również wpisują się w krajowe i międzynarodowe zobowiązania dotyczące ochrony różnorodności biologicznej i adaptacji do zmiany klimatu. Planowane działania wychodzą na przeciw oczekiwaniom dużej części polskiego społeczeństwa. Wpisują się również w działania wielu pokoleń polskich leśników, naukowców i społeczników na rzecz ochrony ekosystemów leśnych oraz prowadzenia zrównoważonej i odpowiedzialnej społecznie gospodarki leśnej.

Kluczowym założeniem powinno być wypracowanie i wdrożenie trwałych rozwiązań zapewniających właściwą ochronę i stabilność ekosystemów leśnych akceptowanych przez stronę społeczną, Lasy Państwowe i innych kluczowych interesariuszy. Jednym z kluczowych warunków trwałości jest przyjęcie przejrzystego i partycypacyjnego modelu działania na wszystkich etapach. W pracach powinni uczestniczyć przedstawiciele Lasów Państwowych oraz lasów prywatnych, organizacji społecznych i przedstawicieli nieformalnych ruchów leśnych, jednostek naukowych i badawczych oraz przedsiębiorców (sektor usług leśnych, sektor drzewny), jak również administracji rządowej i samorządowej oraz jednostek podległych (poza MKiŚ, również MRiT, GDOŚ, RDOŚ, BULiGL, parki narodowe, parki krajobrazowe chroniące krajobraz leśny).

Proces zwiększenia ochrony ekosystemów leśnych o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych powinien wzmacniać ochronę przyrody, społeczności lokalne, jak też sprzyjać stabilnemu funkcjonowaniu oraz transformacji sektora usług leśnych i sektora drzewnego. (W związku z planowanym przyjęciem Rozporządzenia o odbudowie zasobów przyrodniczych (NRL) rozwinie się nowy rynek usług w zakresie aktywnego wspierania odbudowy ekosystemów różnych typów, który może być impulsem do transformacji i rozwoju zakładów usług leśnych. W długiej perspektywie czasu istnieje możliwość, że front prac związanych z działaniami na rzecz NRL będzie większy, niż niższy poziom prac związany z wyłączaniem części lasów z funkcji pozyskania surowca drzewnego. Wdrożenie założeń Rozporządzenia NRL ma być wspierane z programów finansowanych ze środków UE. Przyjęto założenie, że projekty przyczyniają się do osiągnięcia celów w zakresie różnorodności biologicznej osiągną w roku 2026 i 2027r. poziom 10% rocznych wydatków w ramach wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027, określonych w Rozporządzeniu Rady (UE, Euratom) 2020/2093. W perspektywie finansowej 2014-2020 w ramach Polityki Spójności przeznaczono w Polsce na realizację projektów przyrodniczych 2,1 mld PLN, co stanowi 0,6% ogółu środków Polityki Spójności 2014-2020. Powyższe okoliczności wskazują na możliwość dalszego rozwoju segmentu usług związanych z czynną, aktywną ochroną przyrody, ale również adaptacją lasów do zmian klimatu. Realizacja wymienionych działań będzie wiązała się również z pozyskaniem drewna.) Nie może również zagrażać prowadzeniu zrównoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Wyjściowym założeniem powinno być poszukiwanie rozwiązań, które będą korzystne dla kluczowych interesariuszy. Integralną częścią procesu powinna być identyfikacja ryzyk oraz niezbędnych działań ograniczających potencjalne negatywne skutki gospodarcze i społeczne. (Pilotażowe wyznaczenie obszarów, na których poleceniem z 8 stycznia 2024 roku wstrzymano lub ograniczono pozyskanie drewna, powinno być szeroko wykorzystane jako źródło wiedzy na temat zagrożeń i problemów, które mogą pojawić się w trakcie procesu.) Podejmowane działania nie powinny skutkować likwidacją miejsc pracy. Należy poszukiwać rozwiązań, które umożliwią generowanie nowych, atrakcyjnych miejsc pracy, w szczególności na obszarach wiejskich i obszarach zagrożonych marginalizacją. W przypadku identyfikacji ryzyka wystąpienia negatywnych skutków gospodarczych i społecznych działaniom na rzecz wzmocnienia ochrony lasów powinny towarzyszyć adekwatne działania osłonowe. (W przypadku braku możliwości eliminacji lub ograniczenia negatywnych skutków.) Wskazane jest również uwzględnienie w dyskusji aspektów związanych z ograniczeniem spalania biomasy w energetyce zawodowej, jak również ograniczeniem eksportu drewna okrągłego poza Unię Europejską, które mogą skutecznie niwelować negatywne skutki gospodarcze dla sektora drzewnego związane z ograniczeniem pozyskania drewna.

Wskazane jest połączenie procesu wyznaczania obszarów leśnych o wzmocnionej ochronie z procesem wdrażania Europejskiej Strategii na rzecz Różnorodności Biologicznej do 2030 roku oraz tworzenia Krajowego planu odbudowy zasobów przyrodniczych do 2050 roku. (Wdrażanie Europejskiej Strategii na rzecz Różnorodności Biologicznej wymaga m.in. rozbudowy krajowych sieci obszarów chronionych, w tym obszarów ściśle chronionych, wyłączenia z pozyskania i ochrony tzw. starolasów (old-growth forests), rozważenia możliwości wdrożenia idei „leśnictwa bliższego naturze” (closer to nature forestry).) Państwa członkowskie będą musiały przygotować Krajowy plan odbudowy w terminie 48 miesięcy od dnia przyjęcia Rozporządzenia (UE) w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (I kw. 2026). Siedliska leśne wymienione w załączniku 1 do tego rozporządzenia mogą być punktem wyjścia do tworzenia kryteriów wyboru obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych, a wyłączanie ich z użytkowania gospodarczego drzewostanów powinno być jednym ze sposobów odbudowy ich właściwego stanu. Wskazane jest również uwzględnienie w procesie wyznaczania obszarów leśnych o wzmocnionej ochronie zobowiązań wynikających z Rozporządzenia LULUCF.

Kluczowe znaczenie ma zdefiniowane odpowiednich ram organizacyjnych i prawnych, które zapewnią trwałą ochronę ekosystemów leśnych, określą zasady prowadzenia gospodarki leśnej w lasach o wzmocnionej ochronie, jak również zapewnią faktyczną partycypację społeczną w podejmowaniu kluczowych decyzji dotyczących lasów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych. Kluczowe znaczenie ma również wypracowanie i przyjęcie rozwiązań prawnych, które zabezpieczą stabilne warunki funkcjonowania przemysłu drzewnego i sektora usług leśnych, jak również zniwelują, lub zrekompensują możliwe negatywne skutki gospodarcze.

Wskazane jest maksymalne wykorzystanie dotychczasowego dorobku oraz synchronizacja z innymi działaniami na rzecz wzmocnienia funkcji przyrodniczych i społecznych lasów. Uczestnicy procesu powinni dążyć do szerokiego wykorzystania bogatego dorobku polskich leśników, przyrodników i naukowców. Należy dążyć do szerokiego wykorzystania dobrych praktyk w zakresie prowadzenia zrównoważonej gospodarki leśnej, w szczególności ochrony ekosystemów leśnych i zrównoważonego udostępnienia lasów dla społeczeństwa. Ponadto przy typowaniu obszarów leśnych rekomendowanych do objęcia wzmocnioną ochroną w pierwszej kolejności należy uwzględnić:

1. wyznaczone dotychczas lasy o szczególnych walorach przyrodniczych (HCVF) oraz tzw. ekosystemy referencyjne w związku z wdrożeniem krajowych standardów odpowiedzialnej gospodarki leśnej (FSC) (Działanie bardzo istotne w kontekście rezygnacji większości RDLP z udziału w systemie certyfikacji FSC, umożliwiające zabezpieczenie najcenniejszych lasów posiadających status HCVF.);
2. wyznaczone dotychczas lub planowane lasy społeczne. (Na podstawie zarządzenia nr 58/2022 DGLP lub w ramach HCVF kategorii 6.);
3. siedliska leśne oraz powiązane z nimi siedliska nieleśne zależne od wód,
4. obszary kluczowe z punktu widzenia osiągania dobrego stanu ochrony siedlisk leśnych wymienionych w załączniku 1 do projektu Rozporządzenia NRL, zarówno na obszarach Natura 2000 jak i poza nimi;
5. projektowane rezerwaty przyrody, obszary referencyjne i trwale wyłączone z użytkowania rębnego;
6. parki krajobrazowe w których celem jest ochrona krajobrazu leśnego;
7. obszary wskazywane jako potencjalne parki narodowe;
8. inne obszary typowane przez organizacje społeczne działające na rzecz ochrony lasów, obszary wskazane przez przedstawicieli społeczności lokalnych oraz środowiska naukowe. Nowo projektowane zadania powinny uwzględniać założenia wynikające z obowiązujących dokumentów planistycznych, w tym planów zadań ochronnych i planów ochrony rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych.

Wskazane jest połączenie podejścia odgórnego i oddolnego. Podejście odgórne będzie obejmowało wypracowanie założeń metodycznych w modelu partycypacyjnym, organizację i nadzór nad procesem wyznaczania obszarów, jak również wstępne typowanie obszarów leśnych o wzmocnionej ochronie (na podstawie baz danych i dotychczas wykonanych opracowań). Podejście oddolne będzie obejmowało wskazywanie dodatkowych obszarów o szczególnym zaznaczeniu dla społeczeństwa, weryfikacja wytypowanych obszarów, wybór obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych na podstawie obiektywnych kryteriów, jak również udział w procesie tworzenia lub aktualizacji PUL. Cały proces powinien uwzględniać wiedzę o lokalnych uwarunkowaniach. Ostateczny wybór obszarów powinien uwzględniać potrzeby przyrodnicze i wytyczne organów centralnych, ale również oczekiwania społeczne, w tym oczekiwania lokalnych interesariuszy. Lokalna troska o lasy oraz debata o ich przeznaczeniu powinna zostać ujęta w stałą formułę organizacyjną na tym szczeblu.

Wskazane jest maksymalne wykorzystanie możliwości jakie dają istniejące bazy danych zawierające informacje o lasach, np. typowanie obszarów spełniających określone warunki na podstawie zapytań do baz danych (SILP, BDL, GDOŚ, RDOŚ, inne eksperckie i lokalne mikro bazy danych (Z pełną świadomością ograniczeń każdej z tych baz. Lasy Państwowe dysponują narzędzia umożliwiające zaawansowaną analizę danych). Projektowanie narzędzi wspomagających (np. portal umożliwiający wskazywanie dodatkowych obszarów) powinno uwzględniać możliwość szybkiej integracji danych z istniejącymi bazami danych oraz szybką ocenę efektów ich wskazania (społecznych, gospodarczych, regionalnych, itd.).

Wszyscy uczestnicy procesu powinni akceptować horyzontalne założenia dotyczące procesu wzmocnienia ochrony lasów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych, dążyć do poszukiwania rozwiązań, jak również respektować przyjęte zasady dyskusji opartej na merytorycznych argumentach.