Przedsiębiorcy poszkodowani wskutek "moratorium na pozyskanie drewna" bez wsparcia

13. lutego 2024r. Polski Związek Pracodawców Leśnych zwrócił się do Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Lasów Państwowych o pilne wdrożenie systemu dopłat/rekompensat w celu utrzymania zatrudnienia w firmach leśnych dotkniętych ograniczeniami lub wyłączeniami pozyskania drewna nałożonymi przez Ministerstwo. Działania takie zapowiadała minister Paulina Hennig-Kloska i wiceminister Mikołaj Dorożała po protestach przedsiębiorstw leśnych, będących wynikiem wprowadzenia 8. stycznia 2024r. tzw. moratorium na pozyskanie drewna w wybranych lokalizacjach Lasów Państwowych. Wskutek decyzji ministerstwa część przedsiębiorstw leśnych operujących na obszarach objętych moratorium z dnia na dzień straciło źródło utrzymania, mimo wcześniej zawartych - na podstawie przetargów publicznych - umów z Lasami Państwowymi.

W wystosowanym przez PZPL piśmie wskazano:

"W imieniu Polskiego Związku Pracodawców Leśnych skupiającego przedsiębiorców leśnych prosimy o pilne wdrożenie systemu dopłat/rekompensat w celu utrzymania zatrudnienia w firmach leśnych dotkniętych ograniczeniami lub wyłączeniami pozyskania drewna nałożonymi przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Firmy leśne pozbawione w sposób nagły i nieprzewidziany części pracy mają problem z utrzymaniem pracowników. Jako organizacji skupiającej pracodawców szczególnie zależy nam na utrzymaniu kadr w firmach leśnych. O pracowników w naszej branży jest trudno, dlatego nie możemy sobie pozwolić na ich odejście w wyniku chwilowego braku środków na ich utrzymanie.

Problem dotyczy szczególnie firm z Podlasia i Podkarpacia, ale nie tylko. Po ogłoszeniu decyzji Pani Minister o ograniczeniu lub wstrzymaniu cieć w wielu nadleśnictwach prace leśne zostały wstrzymane. Na zmianę pozycji cięć, zmianę planów urządzenia lasu trzeba czasu, tymczasem każdy miesiąc bez pracy zakontraktowanej wcześniej w umowie z nadleśnictwem jest dla firmy leśnej bardzo trudny do przetrwania. Trudno płacić pensje, gdy się nie ma zleceń.

Wiemy, że problem ten jest znany Panu Ministrowi Mikołajowi Dorożale, bo wielokrotnie zapewniał w kontekście decyzji o ograniczeniu cięć, że „jeśli będzie się to wiązało z kosztami dla ZUL, to znajdą się pieniądze na rekompensaty. Fundusz Leśny to jedno z potencjalnych źródeł finansowania” (Gazeta Wyborcza).

Pan Minister mówił też: „…w sytuacji jeśli ktoś będzie bardziej poszkodowany wprowadzimy takie rekompensaty. Będę sugerował przesunięcie kwot chociażby z funduszu leśnego, tak jak było to w czasie klęski, czyli sytuacji nagłego zdarzenia. Na poziomie RDLP powinny zostać przeprowadzone dokładne analizy, kto powinien zostać objęty takim wsparciem. Prosiłem dyrektora generalnego LP o jak najszybszą pracę w tym obszarze” (Gazeta Leśna).

Biorąc powyższe pod uwagę prosimy o pilne wdrożenie systemu dopłat/rekompensat dla firm leśnych opartego o dofinansowanie do każdego utrzymywanego przez te firmy etatu tak, by pracownicy ci nie musieli być w trybie pilnym zwolnieni z pracy. Na podobnej zasadzie dopłat do etatów działały tarcze antykryzysowe w okresie pandemii koronawirusa.

W zakresie opracowania zasad i sposobu wypłacania takich dopłat służymy naszą wiedzą i pomocą."

Na odpowiedź Polski Związek Pracodawców Leśnych musiał czekać blisko miesiąc.

8. kwietnia Aleksander Jakubowski, Dyrektor Departament Leśnictwa i Łowiectwa Ministerstwo Klimatu i Środowiska z upoważnienia ministra przekazał związkowi pismo, którego treść wskazuje, że poszkodowane decyzją ministerstwa zakłady usług leśnych w najbliższym czasie liczyć nie mogą.

Zdaniem ministerstwa decyzja o moratorium dotyczy wyłącznie wstrzymania działań z zakresu pozyskania drewna, co oznacza że przedsiębiorcy mogą wykonywać tam inne prace zlecane przez Lasy Państwowe. Jak wskazano wciąż trwają "analizy i uzgodnienia", których celem jest zapewnienie zakładom usług leśnych prac na poziomie wynikającym z zawartych z nimi umów na bieżący rok.

W piśmie całkowicie pominięto kwestię wsparcia przedsiębiorstw, które na skutek podjętej jednostronnie ministerialnej decyzji znalazły się w trudnej sytuacji finansowej. 

Pełna treść odpowiedzi udzielonej Polskiemu Związkowi Pracodawców Leśnych:


DLŁ-WNO.055.159.2024.APR
3041449.12143076.9799283

Warszawa, 08-04-2024

Pan
Wojciech Wójtowicz
Prezes Zarządu

Pan
Lucjan Długosiewicz
Członek Zarządu
Polski Związek Pracodawców Leśnych

Szanowni Panowie,

w odpowiedzi na pismo Zarządu Polskiego Związku Pracodawców Leśnych z prośbą o pilne wdrożenie systemu dopłat/rekompensat w celu utrzymania zatrudnienia w firmach leśnych dotkniętych ograniczeniami lub wyłączeniami pozyskania drewna, nałożonymi przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, proszę przyjąć poniższe wyjaśnienia:

W celu transparentnego przedstawienia całego procesu, należy wskazać, że działania Ministerstwa Klimatu i Środowiska są ukierunkowane na wzmocnienie funkcji społecznej i przyrodniczej lasów z jednoczesnym zapewnieniem ciągłości funkcji produkcyjnej.

Minister Klimatu i Środowiska, Pani Paulina Hennig-Kloska, w dniu 8 stycznia 2024 roku wydała polecenie o ograniczeniu lub zaprzestaniu działań z zakresu zrównoważonej gospodarki leśnej przewidzianych na 2024 rok. Ograniczenia dotyczą 10 obszarów (Bieszczady, Puszcza Borecka, Puszcza Świętokrzyska, Puszcza Augustowska, Puszcza Knyszyńska, Puszcza Karpacka, Puszcza Romincka, Trójmiejski Park Krajobrazowy, a także w okolicy Iwonicza-Zdroju i Wrocławia).

Pilność wydania tego polecenia wynikała m.in. z ryzyka bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczej wskutek pozyskania drewna na terenach, na których planowane jest ustanowienie form ochrony przyrody.

Polecenie to jest aktem doraźnym, a zaproponowane w nim działania mają charakter pilotażowy. Kwestia ta będzie przedmiotem dalszych konsultacji i analiz, z udziałem szerokiego grona interesariuszy.

Uprzejmie wyjaśniam, że za praktyczne wdrożenie polecenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 8 stycznia 2024 r. odpowiada Dyrektor Generalny Lasów Państwowych, który otrzymał w tym zakresie stosowne wytyczne. W celu wzmocnienia pewności realizacji polecenia z dnia 8 stycznia br., poinformowano Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, że polecenie dotyczy wyłącznie wstrzymania działań z zakresu pozyskania drewna. Oznacza to, że na wszystkich pozycjach można prowadzić prace, które nie wiążą się z pozyskaniem drewna. Możliwe do realizacji są również niezbędne prace służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego oraz ochrony życia, zdrowia i mienia, prace związane z utrzymaniem pasa drogi granicznej, jak również niezbędne prace związane z monitoringiem i prognozowaniem zagrożeń dla drzewostanów (także, gdy metodyka wymaga ścinania drzew próbnych, pod warunkiem przekazania następczej informacji o takich przypadkach z zachowaniem drogi służbowej). W takich przypadkach biomasa jest pozostawiana na gruncie do naturalnej mineralizacji.

Co istotne, w uzasadnionych sytuacjach istnieje możliwość modyfikacji wprowadzonych ograniczeń, czyli odstępstw. Podstawą do takiego podejścia są w szczególności zidentyfikowane w terenie potrzeby ochrony lasu, ochrony przyrody, jak również trwające projekty inwestycyjne. Zgodnie z prośbą Ministerstwa skierowaną do Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, w razie ujawnienia takich okoliczności, które wymagają odstępstw od polecenia, odpowiednia informacja, wraz z opisem sytuacji, propozycją rozwiązania i uzasadnieniem będzie przekazywana do tut. urzędu z zachowaniem drogi służbowej. Ma to szczególne znaczenie z uwagi na potrzebę zapewnienia wypracowania najlepszych rozwiązań, w celu pogodzenia potrzeby ochrony przyrody z potrzebami wszystkich interesariuszy, a także kompleksowego zaopiniowania i uzgodnienia propozycji rozwiązań.

Założenie i oczekiwanie Kierownictwa resortu, wyrażone w korespondencji z Lasami Państwowymi jest takie, aby nie dopuścić do wypowiedzenia obowiązujących umów, pomiędzy nadleśnictwami objętymi poleceniem z 8 stycznia br., a przedsiębiorcami wykonującymi usługi leśne. Wobec powyższego, trwają analizy i uzgodnienia, których celem jest zapewnienie zakładom usług leśnych prac na poziomie wynikającym z zawartych z nimi umów na bieżący rok. W tej kwestii przedstawiciele Ministerstwa, w szczególności Pan Mikołaj Dorożała, Sekretarz Stanu Główny Konserwator Przyrody, ściśle współpracują z przedstawicielami Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych.

Jak już wskazano, celem jest zagwarantowanie zakładom usług leśnych wykonywania prac na poziomie wynikającym z zawartych z nimi umów na bieżący rok. Dążymy do tego, aby ograniczenia lub zamiana prac dla firm realizujących usługi leśne mieściły się w przedziale przewidzianym w umowach. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie. W razie trudności z zawarciem porozumienia na poziomie nadleśnictw, konkretne sytuacje są sygnalizowane właściwemu miejscowo dyrektorowi Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych i Dyrektorowi Generalnemu Lasów Państwowych. Jeżeli będą pojawiać się niepokojące sygnały w zakresie sytuacji firm z branży leśno-drzewnej, będą one podstawą do podejmowania środków zaradczych.

Należy mieć także na uwadze, że współpraca pomiędzy Lasami Państwowymi a pracownikami zakładów usług leśnych jest procesem ciągłym. W chwili obecnej wydaje się, że podjęte działania usprawniły zarządzanie w zakresie realizacji moratorium, z jednoczesnym minimalizowaniem skutków dla pracowników leśnych. Dziękując za Państwa głos i uwzględniając Państwa wiedzę oraz doświadczenie, jednocześnie zadeklaruję pełną otwartość na wszelkie sugestie. Ministerstwo Klimatu i Środowiska z dużym zainteresowaniem wsłuchuje się w postulaty branży, zwłaszcza ukierunkowane na realizację zabiegów pielęgnacyjnych.

Informuję ponadto, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadzi rozmowy na temat uruchomienia programu wsparcia dotyczącego rozwoju zakładów usług leśnych oraz dostosowania do zmieniających się uwarunkowań gospodarczych, społecznych i klimatycznych. Wobec oczekiwań społecznych, troską Ministra Klimatu i Środowiska jest lepsze wynagradzanie usług zakładów, niezwiązanych z pozyskiwaniem drewna. Jednocześnie podkreślam, że wypracowanie kompleksowych rekomendacji dotyczących niezbędnych działań ograniczających ryzyka wyłączeń obszarów leśnych, działań wspomagających (w szczególności w obszarze legislacji), działań wzmacniających pozytywne skutki, jak również rekomendacji dotyczących organizacji i harmonogramu wdrażania działań na rzecz wzmocnienia ochrony lasów, nastąpi w ramach Ogólnopolskiej Narady o Lasach.

Z wyrazami szacunku

Z up. Ministra
Aleksander Jakubowski
Dyrektor
Departament Leśnictwa i Łowiectwa
Ministerstwo Klimatu i Środowiska

/ – podpisany cyfrowo/

Do wiadomości:
Biuro Kontroli i Audytu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.