Średniowieczny drewniany trakt odkryto w Łeknie

Badania archeologiczne w Łeknie, związane z rewitalizacją dawnego układu średniowiecznego miasta, prowadzone są od wiosny 2022 roku przez Muzeum Regionalne w Wągrowcu pod kierunkiem Marcina Krzepkowskiego. Dotychczasowe prace pozwoliły na udokumentowanie wielu cennych obiektów, znacznie wzbogacających wiedzę o przeszłości dawnego miasta. Na pozostałości po drewnianej drodze archeolodzy w Leknie natrafili już wcześniej, jednak nie były one tak dobrze zachowane.

W ostani dzień lipca w trakcie prac ziemnych prowadzonych w północnej części łekneńskiego rynku, pracownicy firmy budowlanej natrafili na pozostałości konstrukcji drewnianej. W wyniku podjętych badań archeologicznych odsłonięto do tej pory 25-metrowy odcinek dawnego drewnianego traktu. Pomimo tego, że zalegał on bardzo płytko - 50-60 cm pod powierzchnią, zwraca uwagę bardzo dobry stan jego zachowania. Na podstawie zabytków odkrywanych w otoczeniu konstrukcji wstępne datowanie wskazuje, że konstrukcja pochodzi z okresu późnego średniowiecza.

-Średniowieczna, XV-wieczna droga znajdowała się płytko, bo zaledwie 40 cm pod współczesnym asfaltem. Nad nią znajdował się jeszcze kamienny XIX-wieczny bruk - powiedział National Geographic Polska Marcin Krzepkowski, archeolog z Muzeum Regionalnego w Wągrowcu. Na razie odsłonięto 25 metrów drogi. -W porównaniu ze znanymi do tej pory drogami średniowiecznymi jest to bardzo dużo - podkreślił Krzepkowski.

Średniowieczny drewniany trakt odkryto w ŁeknieFot. Marcin Krzepkowski

Ze wstępnego rozpoznania wynika, że zachowany średniowieczny drewniany trakt wykonany z drewna sosnowego i dębowego, może mierzyć nawet 170 m długości przy szerokość od 2,6 do 3,0 m. Jest to fragment dawnej ulicy stanowiącej główny trakt komunikacyjny średniowiecznego miasta wiodący od mostu na Nielbie, przez rynek, ku kościołowi farnemu.

Dotychczas ustalono, że drewniany trakt miał trzy fazy użytkowania. W każdej z nich konstrukcja drogi była wykonana w trochę inny sposób. Pierwotnie na trzech rzędach drewnianych legarów ułożono w poprzek drewniane deski lub półokrąglaki stroną wypukłą ku górze. Kiedy odwodnienie, ze względu na odkładającą warstwę odpadków i ziemi, przestało funkcjonować, w podobny sposób wykonano na niej kolejną utwardzoną nawierzchnię. Trzecią warstwę drewnianej drogi wykonano prościej: na warstwie piasku bezpośrednio ułożono deski, które ograniczono po bokach drogi ułożonymi wzdłuż niej pniami. Na razie trudno oszacować, jak długo funkcjonowała każda z tych nawierzchni. W XIXw. droga została przykryta kamiennym brukiem, a współcześnie asfaltem.

Średniowieczny drewniany trakt odkryto w ŁeknieFot. Marcin Krzepkowski

Archeolodzy planują wykonanie specjalistycznych analiz wieku drewna metodą dendrochronologiczną, która umożliwi precyzyjne określenie czasu powstania kolejnych warstw traktu. Po udokumentowaniu odkrycia pozostałości zabezpieczane są przed działaniem czynników atmosferycznych. Decyzja co do dalszych losów tego wyjątkowego dla dziejów Łekna znaleziska podjęta zostanie przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu w porozumieniu z Gminą Wągrowiec i wykonawcą prac budowlanych.

Między belkami archeolodzy odkrywają liczne artefakty. Są to przede wszystkim fragmenty naczyń ceramicznych, ale trafiają się też monety (od czasów panowania króla Kazimierza Wielkiego po denary Jagiellonów) czy metalowe elementy takie jak doskonale zachowane okucia pasów czy zapinka w kształcie gwiazdy. Między deskami zachowały się też liczne pestki czy orzechy, co daje wgląd w dietę średniowiecznych mieszkańców Łekna.

Ciekawostką są pozostałości po łuczywach w postaci szczap drewna sosnowego ze śladami po ogniu na końcu. Są to prawdopodobnie fragmenty drewna, które służyło do oświetlania ulicy nocą.

Łekno to obecnie wieś w powiecie wągrowieckim (woj. wielkopolskie), jednak historia miejscowości sięga conajmniej 1200 lat. Wiadomo, że od VIII do XIII w. w Łeknie znajdował się gród książęcy Pałuków. Pierwsza pisana wzmianka o miejscowości pochodzi z 1136 roku. W bulli Innocentego II Łekno jest wymienione jako kasztelania łeknowska. Kolejną wzmiankę zawiera dokument fundacyjny klasztoru cystersów z 1153r. W 1444 roku Łekno uzyskało prawa miejskie, które utraciło w 1888r. pod zaborem pruskim.