Oxytree: Drewno do przerobu w tartaku w 6 lat od posadzenia drzewa

Skąd się wzięło Oxytree

Pod marką Oxytree, kryje się wyhodowane przez hiszpańskich naukowców z Wydziału Leśnictwa i Genetyki Uniwersytetu Castilla-La Mancha, drzewo hybrydowe będące krzyżówką dwóch gatunków: Paulownia elongata i Paulownia fortunei, zarejestrowane pod zastrzeżoną nazwą Paulownia clon in Vitro 112®. 

Drzewa z gatunków Paulownia pochodzą z Azji, gdzie spełniają rolę drzew pionierskich, podobnie jak w rodzimych ekosystemach np. brzoza. Drzewa paulowni charakteryzują się niskimi wymaganiami życiowymi oraz szybkim przyrostem masy przez co już dość dawno zwróciło uwagę naukowców jako potencjalny gatunek dla plantacji drzew szybkorosnących. 

Badania nad wykorzystaniem paulowni prowadzono m.in. w latach siedemdziesiątych w Chinach oraz w latach osiemdziesiątych w USA. W tym drugim przypadku badania częściowo zarzucono miedzy innymi ze względu na ekspansywność gatunku. Drzewa te szybko "uciekły" z hodowli i dziś są jednym z niemile widzianych gatunków w Ameryce Północnej, ze względu na fakt wypierania ze środowiska gatunków rodzimych.

Hiszpańscy naukowcy podeszli do zagadnienie w odmienny sposób. Znając niebezpieczeństwo związane z uprawą drzew paulowni, w pierwszym rzędzie zajęli się zagadnieniem rozmnażania drzew, z drugiej strony postanowili wyhodować roślinę o maksymalnie szybkim przyroście masy oraz o niskich wymaganiach życiowych i dużej odporność. Efekt ten udało się uzyskać dzięki krzyżówkom in vitro. Paulownia Clon in Vitro 112 nie rozmnaża się z nasion, ani nie rozrasta przez system korzeniowy. W 2011r. drzewo zostało zgłoszone do rejestracji przez Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin (CPVO) i uzyskało dopuszczenie na rynek europejski.

Klonowanie sadzonek OxytreeFot. Carbon Solutions Poland

Paulownia clon in Vitro 112® = Oxytree

Komercjalnym wykorzystaniem badań naukowców z Hiszpanii zajęła się specjalnie powołana w 2012r. spółka Carbon Solutions Global Ltd. Od połowy 2015r. firma jest również obecna w Polsce poprzez Carbon Solutions Poland sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu. 

Jak wykazano podczas badań, Paulownia clon in Vitro 112® jest niesamowitym “pochłaniaczem” dwutlenku węgla, wiąże go ok. 10-krotnie więcej niż np. buk. To właśnie ta cecha dała nazwę Oxytree, co przetłumaczyć można jako "drzewo tlenowe". Na tej bazie opracowany został też przez Carbon Solutions program Zero CO2, który pozwala firmom na finansowe zdyskontowanie działań związanych z obniżeniem emisji dwutlenku węgla (tzw. ślad węglowy).

Paulownia na plantacjach

Drzewa paulowni hodowane są w Chinach od co najmniej 2600 lat. Oprócz Chin w Azji, naturalnym środowisku tego drzewa, obecnie na skalę przemysłową działają plantacje m.in. Wietnamie, Kambodży, Laosie, Korei, Japonii oraz na Tajwanie. Paulownia uprawiana jest również komercyjnie w Ameryce, Australii, Nowej Zelandii czy RPA.

Pierwsze plantacje Oxytree zaczęły powstawać w 2014r. na Węgrzech. W ubiegłym roku kolejne sadzonki trafiły m.in. do Rumunii, Czech i Polski i jak informuje Carbon Solutions Global łączna ilość plantacji na koniec ubiegłego roku sięgnęła 460 ha.

Video: Dwuletnia plantacja Oxytree na Węgrzech

Pierwsze plantacje Oxytree w Polsce powstały w 2015r., jednak w tym roku ich liczba i powierzchnia wzrośnie kilkunastokrotnie. Oprócz inwestorów indywidualnych, kilkuhektarowe plantacje testowe posadzi w ramach projektu Klon konsorcjum firm prywatnych (woj. lubelskie) czy Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Prowadzone na tych plantacjach badania mają przede wszystkim dać odpowiedź jak klon paulowni radzi sobie w polskich warunkach klimatycznych.

Sześcioletnia plantacja drzew OxytreeFot. Carbon Solutions Poland

Hodowla Oxytree

Oxytree to szybko rosnące drzewo liściaste o wyjątkowych właściwościach. Pomimo swoich niezwykłych cech według zapewnień dystrybutorów, jest rośliną odporną i mało wymagającą. Bez trudu znosi temperatury w zakresie -25 do +45 st. C. Jest nieinwazyjna i bezpieczna dla środowiska naturalnego.

Drzewa Oxytree dobrze się czują na glebach luźnych, przepuszczalnych, dlatego można je sadzić m.in. na piaszczystych ugorach i nieużytkach. Zalecany odczyn gleby powinien zawierać się w zakresie pH od 5,5 do 8,7. W związku z intensywnym wzrostem drzewa potrzebują stosunkowo dużo wody - ok. 800 mm/m2 wody rocznie, ważne jest również aby poziom wód gruntowych znajdował się poniżej 2 m.

Optymalny okres sadzenia Oxytree zawiera się od połowy maja do końca czerwca. Na 1ha plantacji sadzi się ok. 500-550 sadzonek. W przypadku hodowli drzew z przeznaczeniem na drewno użytkowe więźba powinna wynosić 4x5m. Plantacje biomasowe sadzone są gęściej: 3x2m.

W pierwszym roku drzewo dorasta nawet do ponad 2 m wysokości, jednak taką roślinę przycina się na wysokości ok. 5 cm, co wzmacnia jej system korzeniowy oraz poprawia jakość pozyskiwanego później drewna.  W drugim roku drzewo dorasta nawet do trzech metrów wysokości. W wieku sześciu lat drzewo osiąga ok. 18 m wysokości i średnicę pnia ponad 30 cm i jest gotowe do pozyskania… i tu zaczyna się magia Oxytree.

Po ścięciu drzewo Oxytree odrastaFot. Carbon Solutions Poland

Po ścięciu drzewo odrasta i już po czterech latach ponownie jest gotowe do ścinki. Jak zapewniają przedstawiciele Carbon Solutions, takich cykli jest co najmniej cztery.

Opłacalność hodowli

Sadzonki Oxytree nie są tanie. Jedno drzewko kosztuje ok. 10 euro. Przy założeniu, że na 1 ha sadzimy 500 sadzonek, potrzebujemy przynajmniej 25. tys zł kapitału (nie licząc gruntu). Do tego uwzględnić musimy koszty przygotowania gleby oraz prac hodowlanych. W związku z dużym zapotrzebowaniem na wodę, może konieczna może okazać się inwestycja w system nawadniania. Na zakończenie każdego cyklu poniesiemy koszty pozyskania drewna.

Carbon Solutions nie tylko dostarcza sadzonki Oxytree, ale gwarantuje również odbiór wyhodowanego drewna w cenie 100 euro/m3. Każde drzewo daje ok. 0,5 m3 drewna, tak z jednego hektara uzyskamy ok. 250 m3 drewna o wartości ok. 100 tys. zł. 

W ciągu 18 lat (cztery cykle) teoretycznie uzyskamy więc przychody w wysokości ok. 400 tys. zł. Szacowane koszty związane z plantacją w tym okresie to ok. 125 tys. zł. Wyliczony zysk w kwocie 16,6 tys. rocznie nie wygląda może imponująco, jednak przy wzroście wielkości plantacji do np. 10 ha Oxytree staje się interesującą inwestycją długoterminową.

Drewno stanowi 70% materiału pozyskanego z Oxytree. Pozostałe 30%, na które składają się gałęzie, liście, kwiaty, owoce i liście może być wykorzystana jako biomasa i pasza dla zwierząt itp.. Dodatkowo liście, ze względu na wysoka zawartość azotu, są doskonałym substytutem nawozu.

Drewno Oxytree

Fakt gwarancji odkupienia wyhodowanego drewna jest niezwykłym atutem dla inwestujących w plantacje. Zagadką na dzień dzisiejszy jest jak drewno Oxytree przyjmie się  europejskim rynku. Za ok. 6 lat na rynek powinno trafić ok. 25.000 m3 surowca drzewnego. Jeśli plany Carbon Solutions się powiodą, w kolejnych latach masa ta będzie szybko rosła.

Drewno naturalnej paulowni wykorzystywane jest powszechnie w Azji do produkcji mebli i wyrobów galanterii.

Według danych Carbon Solutions popartych badaniami Uniwerstyetu Castilla-La Mancha drewno Oxytree (Paulownia clon in Vitro 112®):

• posiada gęstość 300-400 kg/m3 w stanie suchym
• jest ok. 30% lżejsze od drewna o porównywalnej twardości
• sprężystość 6,3 GPa,
• wytrzymałość na rozciąganie 42 MPa
• odporność na ściskanie 20 MPa
• jest “niezwykle trwałe”, nie wypacza się, nie kurczy i jest generalnie odporne w wszelkie deformacje. 
• jasne, żółto-białe drewno, jest czyste, gładkie i pozbawione sęków, łatwo poddaje się obróbce, 
• drewno jest łatwe w obróbce, posiada wysoką gładkość, co umożliwia wytwarzanie wielu różnych wyrobów końcowych. Może być malowane, lakierowane lub klejone. Nie jest materiałem łatwozapalnym i jest odporne na działanie wody. Strukturą i kolorem przypomina jesion. Łatwość obróbki czyni je doskonałym w wytwarzaniu płyt i okładzin.
• posiada dobre właściwości izolacyjne ciepła, nadaje się jako materiał okładzinowy w wewnętrznej lub zewnętrznej izolacji budynków.
• doskonale nadaje się do produkcji mebli, elementów wyposażenia, paneli elewacyjnych czy elementów konstrukcyjnych.

Zrębki wyprodukowane z drewna OxytreeFot. Carbon Solutions Poland

Jako biomasa na cele energetyczne drewno Oxytree charakteryzuje się wysoką wartością opałową (19,520 MJ/kg suchej mas’), niską zawartością popiołu (klasyfikacja ENPLUS-A1 (bez kory), ENPLUS-A2 (z korą). Posiada niską zawartość chloru i siarki.

Więcej informacji na temat drzew i plantacji Oxytree znajduje się na stronie http://oxytree.pl/