Tropical Forests Forever Facility - Fundusz, który chce ocalić lasy tropikalne

Tropical Forests Forever Facility (TFFF), określany potocznie jako Tropical Forest Fund, to nowy mechanizm finansowania ochrony lasów, który stawia na wynagradzanie państw nie za redukcję emisji po wylesieniu, ale za utrzymanie stojącego lasu. W praktyce działanie takie może wpłynąć zarówno na politykę leśną w krajach tropikalnych, jak i na koszty oraz kierunki międzynarodowego handlu drewnem i produktami leśnymi.

„Renta za las” zamiast kredytów węglowych

Tropical Forests Forever Facility (Fundusz na rzecz Wieczystych Lasów Tropikalnych) ma działać jak fundusz inwestycyjny - kapitał wpłacony przez państwa, filantropów i sektor prywatny jest inwestowany na rynkach finansowych, a zyski trafiają do krajów tropikalnych pod warunkiem utrzymania powierzchni lasów. Wypłata opiera się na prostej formule: ok. 4 USD rocznie za każdy hektar zachowanego lasu. Jeśli deforestacja rośnie, płatność jest odpowiednio obniżana.

To fundamentalna zmiana względem dotychczasowych programów opartych o kredyty węglowe - zamiast płacić za projekty redukujące emisje CO₂, TFFF płaci za zapobieganie degradacji lasów na dużą skalę.

Skala finansowa, która robi wrażenie

Na COP30 w Belém oficjalnie uruchomiono TFFF, deklarując w pierwszej fazie ponad 5,5–6,7 mld USD kapitału od państw-sponsorów (m.in. Brazylii, Niemiec, Norwegii, Portugalii i innych). Docelowa wartość funduszu ma wynieść 125 mld USD, co pozwoliłoby generować około 4 mld USD rocznie na wypłaty dla krajów posiadających lasy tropikalne. Podczas konferencji projekt poparły 53 państwa, w tym 19 będących potencjalnymi inwestorami i 34, które łącznie reprezentują ponad 90% tropikalnych lasów w krajach rozwijających się.

Duży nacisk na wsparcie ludności rdzennej

Co najmniej 20% każdej wypłaty funduszu musi trafić do ludności rdzennej i lokalnych społeczności, uznawanych za najskuteczniejszych strażników lasu. To rozwiązanie ma kluczowe znaczenie polityczne, ale może także wpływać na sposób prowadzenia działalności gospodarczej w regionach objętych funduszem.Eksperci podkreślają, że Tropical Forests Forever Facility jest krokiem milowym, ale nie panaceum. Pierwsza runda finansowania jest niższa, niż oczekiwano, a presja ekonomiczna ze strony rolnictwa towarowego, górnictwa i infrastruktury pozostaje ogromna. Mechanizm nie rozwiązuje również problemu nielegalnego pozyskania drewna - raczej zmienia rachunek ekonomiczny po stronie rządów, premiując ochronę.

-TFFF odzwierciedla wizję dyplomatyczną Brazylii i przekonanie, że kraje tropikalne najlepiej wiedzą, jak chronić swoje lasy. Zapewnia im stabilne i duże źródło środków na trwałe polityki środowiskowe. Wśród kluczowych cech jest obowiązkowa alokacja co najmniej 20% środków dla ludności rdzennej i lokalnych społeczności oraz zarządzanie, w którym kraje posiadające lasy i sponsorzy mają równy głos. Nieprzypadkowo pierwszymi inwestującymi krajami są państwa rozwijające się. Jednocześnie TFFF realizuje ideę długo postulowaną przez kraje rozwinięte: szerokie zaangażowanie sektora prywatnego. Hybrydowa konstrukcja finansowa zakłada udział kapitału publicznego do prywatnego w proporcji 1:4. TFFF pokazuje, że multilateralizm może się odnowić, wprowadzać innowacje i dostarczać konkretne wyniki wobec dzisiejszych światowych wyzwań - powiedział Mauro Vieira, minister spraw zagranicznych Brazylii.