FSC: Nowy standard odpowiedzialnej gospodarki leśnej dla Polski

Według FSC Polska nowy standard w większym stopniu promuje zrównoważone zarządzanie lasami, wzmacnia ochronę bioróżnorodności, a także dąży do poprawy warunków pracy osób zatrudnionych w gospodarce leśnej. Nowe zasady wejdą w życie 1. października br., a okres przejściowy będzie obowiązywał do 30. września 2025r.

Prace nad nowym standardem FSC dla gospodarki leśnej w Polsce trwały od stycznia 2018r., kiedy powołano Grupę SDG. W jej skład wchodziło 10 osób reprezentujących różne organizacje, przypisanych do trzech izb: społecznej, przyrodniczej i ekonomicznej. W skład grupy wchodzili przedstawiciele Lasów Państwowych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców leśnych oraz przemysłu drzewnego.

W 2018r. SDG opracowała pierwszy projekt lokalnie zaadaptowanego Standardu Odpowiedzialnej Gospodarki Leśnej, który na początku 2019r poddany został konsultacjom publicznym. Wzięło w nich udział ponad 300 interesariuszy – nadesłano około 2000 unikalnych uwag. O dużym zainteresowaniu i zaangażowaniu interesariuszy w proces konsultacji świadczyć również może obecność ponad 60 osób na otwartym spotkaniu konsultacyjnym, które odbyło się w lutym 2019r. w Warszawie.

Grupa SDG przeanalizowała otrzymane uwagi, zainicjowała dalsze dyskusje na temat poszczególnych zapisów Standardu Odpowiedzialnej Gospodarki Leśnej i w okresie od marca 2019r. do marca 2021r. przy współpracy z zewnętrznym mediatorem wypracowano zapisy drugiej wersji projektu. FSC uzyskało ponadto dla dokumentu pisemną opinię prawną, opinię językoznawcy, opinię Forum Konsultacyjnego oraz ekspertów technicznych. W 2021r. odbyły się kolejne konsultacje, w toku których udział wzięło 112 interesariuszy, którzy nadesłali ponad 900 unikalnych uwag.

W ciągu czterech lat pracy Grupa SDG odbyła 54 spotkania. Niestety mimo wielokrotnych prób zespołowi nie udało się osiągnąć porozumienia co do finalnej treści standardu krajowego. Główną osią sporu był sprzeciw przedstawicieli Lasów Państwowych wobec kilku kwestii. Z tego powodu FSC International z dniem 11. lutego br. podjęło decyzję o rozwiązaniu Grupy SDG i wdrożeniu alternatywnej procedury prowadzącej do ukończenia standardu. Ostateczny kształt dokumentu na bazie drugie projektu stworzyli członkowie Technicznej Grupy Roboczej, w skład której weszli eksperci ze wszystkich trzech jednostek certyfikujących, prowadzących w Polsce certyfikację gospodarki leśnej (Bureau Veritas Polska, Preferred by Nature (NEPCon Polska) oraz SGS Polska).

Nowy zespół opracował trzecia wersję projektu standardu gospodarki leśnej, który został poddany konsultacjom publicznym na przełomie lipca i września 2022r. W konsultacjach tych wzięło udział 117 interesariuszy. Nadesłane uwagi zostały uwzględnione w finalnym projekcie Przejściowego Standardu Odpowiedzialnej Gospodarki Leśnej dla Polski. Dodatkowo w styczniu 2023r. przeprowadzono dodatkowe konsultacje dotyczące wybranych 12 wskaźników projektowanego Standardu, które otrzymały w poprzednich konsultacjach najwięcej skrajnie odmiennych uwag. W tych ukierunkowanych konsultacjach wzięło udział 26 interesariuszy. Na podstawie uzyskanych uwag dokonano końcowych zmian w treści wybranych wskaźników.

Finalny projekt Przejściowego Standardu Odpowiedzialnej Gospodarki Leśnej FSC dla Polski został sfinalizowany przez Techniczną Grupę Roboczą 4 marca 2023r. i przekazany do recenzji przez PSU (z ang. Performance and Standards Unit).

-Opracowanie standardu FSC dla gospodarki leśnej wymagało dużego zaangażowania po stronie wszystkich interesariuszy i naszej organizacji. Był to proces długotrwały, uwzględniał bowiem bardzo szerokie konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi, a także ekspertami. Dzięki zaangażowaniu wielu leśników we wdrażanie dobrowolnego systemu certyfikacji FSC, zaadaptowane do krajowych warunków wymogi dotyczące m.in. zachowania bioróżnorodności, ochrony praw pracowniczych i prowadzenia konsultacji z lokalnymi społecznościami sprawiają, że lasy certyfikowane w Polsce są i będą zarządzane zgodnie z najwyższymi wymogami międzynarodowego systemu, jakim jest FSC. Jednocześnie pozwolą zapewnić stabilne i zrównoważone źródło surowca dla przemysłu drzewnego - mówi Karolina Tymorek, FSC Poland Country Manager.

Zgodnie z nowym Standardu Odpowiedzialnej Gospodarki Leśnej, zarządcy lasów certyfikowanych będą mieli obowiązek identyfikować szczególne wartości ochronne i wyznaczać lasy o takich wartościach. Wartości te są podzielone na kategorie, w których można wyróżnić np.: znaczną koncentrację różnorodności biologicznej, gatunki zagrożone, obszary wodochronne i glebochronne, czy wartości kulturowe i religijne.

Oprócz działań dotyczących ochrony przyrody, w tym zachowania bioróżnorodności, nowy standard wprost odnosi się do praw pracowników leśnych, bo zawiera wymagania dotyczące m.in. zapewnienia godziwych warunków pracy i bezpieczeństwa.

-Dla pracowników firm leśnych nowy standard oferuje dodatkowe korzyści względem standardu aktualnie obowiązującego. Istotna zmiana polega na poszerzeniu definicji pracownika i obejmuje osoby zatrudnione w pracy leśnej na różne sposoby - od etatu po podwykonawstwo, czy pracę sezonową. Nowy standard wprowadza także pojęcie „płacy umożliwiającej utrzymanie”. Ważnym elementem standardu jest także wymóg dotyczący wyboru wykonawcy prac leśnych przy uwzględnieniu nie tylko ceny wykonania prac, ale i innych cech oferty - wskazuje Marek Rzońca, Koordynator FSC ds. Leśnictwa.

Standard odpowiedzialnej gospodarki leśnej FSC może przyczynić się do bardziej zrównoważonego zarządzania lasami. Certyfikat FSC potwierdza, że lasy nim objęte są zarządzane w sposób, który chroni różnorodność biologiczną i ekosystemy, zapewniając jednocześnie stabilne źródło surowca dla przemysłu drzewnego. Promowanie godziwych warunków pracy i dialogu ze społecznościami lokalnymi przekłada się na lepsze relacje między zarządcami lasów a okolicznymi mieszkańcami.

Przejściowy Standard Odpowiedzialnej Gospodarki Leśnej FSC dla Polski 2024 - plik do pobrania >>>