Przedsiębiorcy leśni przeciwni inwestycjom Lasów Państwowych w maszyny do pozyskania drewna

Temat zakupów maszyn leśnych przez Lasy Państwowe powraca. Po serii zakupów takiego sprzętu, w 2021r. przedsiębiorcy leśni dostali zapewnienie, że Lasy Państwowe nie będą zwiększać ich ilości. Niestety obietnice te nie zostały dotrzymane. W 2022r. LP zakupiły przynajmniej sześć zestawów (harwester + forwarder). Obecny protest Polskiego Związek Pracodawców Leśnych związany jest z przeprowadzonym w czerwcu przetargiem na sześć zestawów maszyn harwester plus forwarder, czyli łącznie 12 maszyn, które za blisko 32 mln zł zakupił Zakład Usługowo Produkcyjny Lasów Państwowych w Łodzi. Przetarg na kolejne trzy zestawy (6 maszyn) ogłosił należący do Lasów Państwowych OTL Gorzów.

Polityka Lasów Państwowych prowadzona wobec zakładów usług leśnych od lat budzi kontrowersje. Przedsiębiorcy leśni nie mogą od monopolisty na krajowym rynku leśnym wyegzekwować zmian w zasadach wyceniania usług, które w przeliczeniu nie pozwalają na wypłatę pracownikom nawet minimalnej stawki. Problemem są też same zasady współpracy, w ramach których zakłady usług leśnych często zgłaszają brak możliwości planowania swojej pracy. To główne przyczyny dla których wciąż maleje liczba zakładów usług leśnych, a Lasy Państwowe mają problemy z pozyskaniem drewna i wykonywaniem zabiegów hodowlanych.

Przykładem może być sytuacja w RDLP Szczecie. Jak poinformowała Nowa Gazeta Leśna, na spotkaniu z przedstawicielami zakładów usług leśnych, które odbyło się 22. czerwca w Nadleśnictwie Strzelce Krajeńskie, przedstawiono dane wskazujące, że liczba firm leśnych pracujących na terenie tej dyrekcji zmniejszyła się w ciągu ostatnich 4 lat o ponad 30%. W 2019r. firm wykonujących usługi dla Lasów Państwowych na tym terenie było 260, obecnie jest ich 180.

Wydaje się, że właśnie brak chętnych do pracy na warunkach proponowanych przez Lasy Państwowe, skłaniaja do inwestycji we własne maszyny do pozyskania drewna. Problem w tym, że jak wskazują przedsiębiorcy, na rynku prac leśnych wykonywanych maszynowo, firmy "biją się" o zamówienia. Wprowadzanie przez LP na ten konkurencyjny segment rynku własnych maszyn, dla których rezerwowane są "najlepsze pozycje cięć", a koszty pracy nie są limitowane, jak w przypadku usług zleconych, powoduje wyparcie kolejnych firm z rynku, co pogłębia problemy z realizacją zadań gospodarczych w lasach.

Dlatego kolejne zakupy maszyn dokonywane przez PGL Lasy Państwowe spowodowały wystąpienie Polski Związek Pracodawców Leśnych, które kategorycznie sprzeciwia się tym zakupom.

Błonie 10.08.2023r.
L.dz. 2023.08.10-01

Szanowny Pan Józef Kubica
Dyrektor Generalny Lasów Państwowych

Szanowny Panie Dyrektorze,

W imieniu Polskiego Związku Pracodawców Leśnych, skupiającego firmy wykonujące na zlecenie Lasów Państwowych wszystkie prace leśne, kategorycznie sprzeciwiamy się dalszym zakupom przez PGL Lasy Państwowe harwesterów i forwarderów.

W ostatnim czasie ZUP LP w Łodzi przeprowadził przetarg na 12 takich maszyn (6 harwesterów i 6 forwarderów). Wcześniej OTL w Gorzowie Wlk. prowadził konsultacje rynkowe dotyczące 6 maszyn (3 harwesterów i 3 forwarderów).

Przypominamy, że w rozmowach z kierownictwem Lasów Państwowych poruszaliśmy temat zakupów przez PGL LP maszyn. Podczas spotkania w dniu 29.09.2021r. zostaliśmy zapewnieni przez Pana dyrektora Jana Tabora, z-cę dyrektora generalnego LP, że Lasy Państwowe nie będą szły dalej w swoje maszyny. Muszą jedynie utrzymać te, które już są.

Prowadzenie firmy leśnej wymaga dużych, wieloletnich inwestycji. Firmy, które zainwestowały w harwestery i forwardery czy przyczepy zrywkowe nagle dowiadują się, że prace, z myślą o których sprzęt ten kupiły, wykonają teraz maszyny Lasów Państwowych.

Mamy już sygnały o planowanych zamknięciach firm od przedsiębiorców leśnych z terenów, gdzie operują lub będą operować maszyny LP. Przedsiębiorcy ci mogą konkurować o zlecenia z innymi firmami, ale nie mogą konkurować z Lasami Państwowymi.

O ile więc w skali całego kraju zakup kilkunastu maszyn nie wydaje się znaczący, o tyle dewastuje on całkowicie lokalny rynek usług leśnych w miejscu, gdzie maszyny te pracują.

Przedsiębiorcy leśni zdobywają front robót dla swoich maszyn startując w przetargach, gdzie pokonać muszą konkurencję, rywalizując zwyczaj na najniższą cenę usługi. Tymczasem dla swoich maszyn Lasy Państwowe po prostu co roku wyznaczają najlepsze prace, które zamiast trafić do przetargów dla prywatnych firm, są przekazywane bezpośrednio maszynom LP.

Pieniądze, jakie Lasy Państwowe płacą prywatnym firmom za prace maszyn typu harwester czy forwarder są limitowane przez kosztorysowanie oparte na wewnętrznym katalogu pracochłonności opracowanym przez Lasy Państwowe. Przedsiębiorcy leśni nie mogąc uzyskać za prace swoich maszyn dowolnych pieniędzy, są one ograniczone przez kwoty przeznaczone przez Lasy Państwowe na realizację zadań objętych przetargami.

Tymczasem maszyny należące do Lasów Państwowych nie podlegają kosztorysowaniu według katalogu pracochłonności. Lasy Państwowe mogą swobodnie kształtować koszty pracy tych maszyn.

Przypominamy, że już ponad 10 lat temu Najwyższa Izba Kontroli zwróciła uwagę: „że stosunkowo wysokie koszty pozyskania i zrywki jednego metra sześciennego drewna specjalistycznymi maszynami Nadleśnictwa, wynikające głównie z ich niskiego wykorzystania, podważają celowość zakupu tych maszyn” (wystąpienie pokontrolne NIK do Nadleśnictwa Maskulińskie, LOL 4112- 02 -01/2011; S/11/003, styczeń 2012r.)

Rozumiemy, że Lasy Państwowe, które za zeszły rok odprowadzając ok. 3,5 mld zł na Fundusz Leśny (czyli do swojej „skarbonki”) i wykazując pomimo to jeszcze prawie 1 mld zł zysku, stać na zakup maszyn. Ale sam fakt posiadania nadmiaru pieniędzy nie jest wystarczającym argumentem do zakupu maszyn.

Przypomnijmy, że Lasy Państwowe mają w ostatnich latach ogromne problemy ze znalezieniem wykonawców prac leśnych. Przetargi są powtarzane nierzadko po 5 i więcej razy, bo nie ma chętnych firm do pracy dla Lasów Państwowych.

Ale problemy z wykonawcami prac leśnych nie dotyczą prac wykonywanych przez harwestery i forwardery. Tu przeciwnie, przedsiębiorcy leśni działający na ograniczonym przez Lasy Państwowe rynku biją się o te zamówienia i front robót dla swoich maszyn, obniżając swoje stawki.

Lasy mają za to problem z pracami na szkółkach leśnych czy innymi pracami wykonywanymi ręcznie.

Kupując harwestery nie rozwiązują tych problemów, mało tego, pogłębiają je, bo zabierają cześć zarobku firmom, które mogłyby, poza maszynowym pozyskaniem drewna, wykonać też te prace ręczne.

Prosimy o odpowiedź na następujące pytania:
1. Ile maszyn typu harwester i forwarder jest obecnie własnością PGL LP w całym kraju?
2. W zarządzie jakiej jednostki PGL LP jest każda z tych maszyn?
3. Jaki jest wiek każdej z tych maszyn?
4. Ile maszyn typu harwester i forwarder PGL LP zamierzają jeszcze kupić do dnia 31. grudnia 2024r.?

Z poważaniem

Wojciech Wójtowicz
Prezes
Polski Związek Pracodawców Leśnych

Lucjan Długosiewicz
Członek Zarządu
Polski Związek Pracodawców Leśnych

Do wiadomości:
Sz. P. Edward Siarka, Wiceminister, Pełnomocnik Rządu ds. Leśnictwa i Łowiectwa,
Ministerstwo Klimatu i Środowiska,
Sz. P. Posłanka na Sejm RP Joanna Jaśkowiak,
Sz. P. Posłanka na Sejm RP Katarzyna Osos,
Sz. P. Posłanka na Sejm RP Magdalena Filiks,
Sz. P. Poseł na Sejm RP Piotr Sak,
Sz. P. Poseł na Sejm RP Władysław Kosiniak-Kamysz,
Sz. P. Posłanka na Sejm RP Anna Wojciechowska,
Sz. P. Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców,