RDLP w Gdańsku rezygnuje z FSC

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku podjęła decyzję o rezygnacji z kontynuowania certyfikacji gospodarki leśnej w systemie FSC. Aktualny certyfikat jest ważny do 12. listopada br.

"Informujemy o tym z głębokim żalem, gdyż byliśmy pionierami certyfikacji gospodarki leśnej w Polsce. Uzyskaliśmy certyfikat FSC w 1996 roku jako pierwsza regionalna dyrekcja Lasów Państwowych w Polsce. Oceniamy, że przez lata certyfikat dobrze przysłużył się doskonaleniu gospodarki leśnej, którą prowadzimy, co miało szczególnie duże znaczenie przy transformacji naszego Państwa z gospodarki scentralizowanej do wolnorynkowej." - informuje RDLP w Gdańsku. 

"O rozważaniu takiej możliwości informowaliśmy Państwa już w marcu bieżącego roku. Wskazywaliśmy wówczas na wątpliwości związane z rozwiązaniem w lutym bieżącego roku, przez FSC International, Grupy opracowującej Krajowy Standard FSC i wyłączenie w ten sposób z udziału w pracach nad standardem przedstawicieli Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.

Bardzo duże wątpliwości wzbudził także wzór umowy licencyjnej na Plan Certyfikacyjny FSC, który Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku musiałaby podpisać jednostronnie by otrzymać certyfikat. Przeprowadzone analizy prawne wykazały, że umowa ta zawiera szereg zapisów niekorzystnych dla licencjobiorcy i stawiających w uprzywilejowanej sytuacji licencjodawcę, czyli FSC oraz reprezentujące go organy i organizacje. Zaproponowane w umowie zapisy pozbawiłyby Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe wpływu na kształt certyfikatu i jego ewentualne zmiany w przyszłości i otworzyłyby możliwość do opracowywania kolejnych wersji Krajowego Standardu Gospodarki Leśnej FSC dla Polski z pominięciem Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, w dodatku, w nietransparentnym procesie. Narzuciłyby także szereg rozwiązań ograniczających zdolność zarządzania lasami i prowadzenia zrównoważonej, stabilnej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, oddając faktyczne decyzje, w tym długofalowe, w zakresie prowadzenia gospodarki leśnej, organizacji zewnętrznej, która nie będzie ponosiła za nią żadnej odpowiedzialności. Naszym zdaniem skutkować to może szeregiem szkód w gospodarce leśnej, a co się z tym wiąże, także w gospodarce krajowej i w przemyśle drzewnym przez znaczące, w nieodległej perspektywie czasowej, ograniczenie dostępności drewna z polskich lasów na rynku wewnętrznym. W dodatku, umowa uprzywilejowuje FSC International pod względem prawnym, gdyż wszystkie ewentualne spory miałyby być rozstrzygane według prawa niemieckiego, przed jednoosobowym arbitrażem z wykluczeniem postępowania przed sądami powszechnymi.

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku na takie zapisy w umowie zgodzić się nie może. Pragniemy przypomnieć, że ramy prawne certyfikacji określa w Polsce ustawa z 13. kwietnia 2016 roku o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku, gdzie określono, że pod pojęciem certyfikacji należy rozumieć działanie jednostki oceniającej zgodność, iż należycie zdefiniowany wyrób, projekt wyrobu lub proces jego wytwarzania są zgodne z wymaganiami, na podstawie, których tenże produkt powstał. Takich wymagań w świetle tej ustawy nie ma dla gospodarki leśnej, a tym bardziej dla drewna, które nie jest przecież produktem niebezpiecznym, dla którego wydaje się certyfikaty bezpieczeństwa. Zgodnie z przytoczoną ustawą, dozwolone jest przeprowadzanie dobrowolnej oceny zgodności na warunkach uzgodnionych przez zainteresowane strony. Taka certyfikacja miała miejsce dotychczas i taką certyfikację, na uzgodnionych, wypracowanych w porozumieniu, warunkach, proponowana umowa oraz jednostronnie podjęte przez FSC International działania rozwiązujące Grupę Opracowującą Standard, likwidują, wprowadzając dyktat jednej strony.

Pomimo opisanych wyżej zastrzeżeń i zagrożeń, pragnąc kontynuować współpracę z FSC w zakresie certyfikacji gospodarki leśnej, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku podjęła działania, których celem było wyjaśnienie sytuacji i nawiązanie negocjacji w zakresie zmian umowy licencyjnej. W pierwszej dekadzie lipca wysłaliśmy do FSC GD GmbH z siedzibą w Bonn, informację o wątpliwościach dotyczących zapisów umowy licencyjnej, wyraziliśmy chęć podjęcia negocjacji na temat jej korekty i zaproponowaliśmy zmiany, których celem było doprowadzenie do równoważności stron umowy. Oczekiwaliśmy jednoznacznego zagwarantowania, że zmiany w umowie i załącznikach do niej, w tym w warunkach certyfikacyjnych i kryteriach, w trakcie jej trwania, możliwe będą jedynie za zgodą stron, a w przypadku braku takiego porozumienia, nie będą podejmowane żadne jednostronne działania. Kolejnym postulatem było zagwarantowanie w umowie, że zmiany w standardzie certyfikacyjnym i kryteriach wypracowywane będą z poszanowaniem polskiego prawa dotyczącego certyfikacji, wyłącznie w procesie współpracy, z udziałem wszystkich zainteresowanych stron, w tym Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe i przyjmowane na zasadzie uzgodnienia wszystkich stron. Zaproponowaliśmy także by wszelkie spory rozstrzygane były wyłącznie przed polskimi sądami.

Na początku drugiej dekady lipca odbyliśmy także spotkanie z przedstawicielami FSC Polska, podczas którego przedstawiliśmy opisane wyżej obawy i zastrzeżenia oraz widziane przez nas zagrożenia, a także przedstawiliśmy nasze propozycje zmian w umowie. Potwierdziliśmy także chęć podtrzymania certyfikatu i doceniliśmy jego rolę w dotychczasowej praktyce leśnej. Odnieśliśmy wrażenie, ze nasze stanowisko zostało zrozumiane.

Niestety, odpowiedź, którą 4 sierpnia otrzymaliśmy od FSC głęboko nas rozczarowała. Nie było w niej odpowiedzi na nasze propozycje, a jedynie oczekiwanie dodatkowych wyjaśnień i zaproszenie do udziału w konsultacjach ogłoszonego 29 lipca Projektu Przejściowego Standardu Gospodarki leśnej FSC dla Polski. Projekt ten, chociaż opracowany na bazie niedokończonego projektu wypracowanego przez Grupę Opracowującą Standard z udziałem przedstawiciela Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, powstał jednak bez udziału przedstawicieli Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Z taką praktyką, w trosce o wielofunkcyjność polskich lasów oraz prowadzenie w nich prawidłowej gospodarki leśnej, godzącej te wszystkie funkcje, zapewniającej trwałość i ochronę lasów, spełnianie przez nie funkcji przyrodniczych, społecznych i gospodarczych, zgodzić się nie możemy.

Aktualny certyfikat gospodarki leśnej w systemie FSC traci swoją ważność z dniem 12. listopada bieżącego roku. Do tej daty na dokumentach rozchodowych (faktury, kwity wywozowe, protokoły przekazania) będziemy zamieszczali odpowiednie klauzule informacyjne w zakresie FSC. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku zdaje sobie sprawę z wyzwania, jakim dla wielu z Państwa, w związku z naszą decyzją, mogą być trudności w nabyciu drewna pochodzącego z lasów objętych certyfikatem FSC. Stoimy jednak na stanowisku, że nasze działanie jest właściwe i w perspektywie czasowej korzystne dla gospodarki leśnej, a także zapewni Państwu dostęp do surowca drzewnego na niezmienionym poziomie i być może przyczyni się do tego, że z polskiego rynku wycofają się ci nabywcy drewna, którzy kupują je i eksportują tylko w związku z tym, że drewno to posiada certyfikat FSC.

Przypominamy jednocześnie, że gospodarka leśna w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku certyfikowana jest także w systemie PEFC, w naszej ocenie całkowicie równoważnym systemowi FSC. Kryteria zrównoważonej gospodarki leśnej PEFC opracowane zostały na podstawie kryteriów i wskaźników trwale zrównoważonej gospodarki leśnej, przyjętych po Konferencji Helsińskiej w 1993 roku. Są to więc kryteria oparte o wiedzę i doświadczenie, są zgodne z prawodawstwem Polski i Unii Europejskiej w zakresie leśnictwa i, co bardzo ważne dla Państwa, nie ograniczają podaży drewna na rynek. Jest to też system certyfikacji popularniejszy na świecie, także w Europie. W Unii Europejskiej certyfikatem objęte jest około 55% powierzchni leśnej, z tego około 94% posiada certyfikat PEFC, a około 37%, certyfikat FSC. Zdecydowana większość lasów objętych certyfikacją w systemie FSC, posiada także certyfikat PEFC. Jest to również najpopularniejszy certyfikat w Polsce. Posiadają go wszystkie regionalne dyrekcje Lasów Państwowych."

Zobacz również:
Oświadczenie FSC Polska w sprawie rezygnacji RDLP Gdańsk z certyfikacji lasów