W Hajnówce otwarto Centrum Naukowo-Badawcze Wydziału Leśnego Politechniki Białostockiej

-To jest niezwykły projekt. Po pierwsze - nie mieści się w naszym kampusie w Białymstoku. Po drugie - potwierdza naszą długoletnią współpracę pomiędzy Politechniką Białostocką a samorządem Miasta i Powiatu Hajnówki. Po trzecie - jest to Centrum Naukowo-Badawcze, które ma znakomity poligon badawczy - tym poligonem jest Puszcza Białowieska - mówił podczas otwarcia Centrum prof. Lech Dzienis, rektor Politechniki Białostockiej.

Nowy budynek w Hajnówce ma powierzchnię całkowitą wynoszącą 1060,4 m2 i kubaturę 4490 m3. Wyposażony jest w kolektory słoneczne i pompy ciepła oraz system wentylacji z rekuperatorem ciepła. Dzięki odwiertom geotermalnym do głębokości ponad 90 metrów, budynek może utrzymywać stabilną temperaturę nawet przy 10 stopniach mrozu na zewnątrz.

Znalazły się tu cztery nowocześnie wyposażone laboratoria: 

• Laboratorium Fotodetekcji i Komputerowej Analizy Obrazu,
• Laboratorium Środowiska Leśnego (Pracownia fizykochemiczna i Pracownia genetyczna),
• Laboratorium Ubocznych Produktów Leśnych (Pracownia ekstrakcji nadkrytycznej, Pracownia właściwości fizykochemicznych produktów leśnych),
• Laboratorium Entomologii (Pracownia fotoeklektorów, Pracownia preparatyki, Magazyn zbiorów).

Umowa na budowę nowego budynku ZWL PB opiewa na blisko 4,3 mln zł, a koszt wyposażenia laboratoriów szacowany jest na ponad 4 mln zł. Nowa inwestycja Wydziału Lesnego to część projektu „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury naukowo-badawczej Politechniki Białostockiej” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013. Projekt, którego wartość wynosi blisko 36 mln zł, z czego 32,35 mln zł to dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej, zakłada modernizację trzech wydziałów Politechniki Białostockiej: Zamiejscowego Wydziału Leśnego, Wydziału Mechanicznego i Wydziału Elektrycznego. Koordynatorem projektu jest prof. Eugeniusz Sajewicz, który tak podsumował pracę nad Centrum w Hajnówce: -To nasza sztandarowa inwestycja, za blisko 5 milionów złotych. Nie bez przeszkód, ale dziś szczęśliwie ją zakończyliśmy.

Podczas uroczystego otwarcia obiektu, wykład inauguracyjny pt. „Marzenia się czasem spełniają” wygłosił prof. Jordan Zjawiony z Uniwersytetu Mississippi, pomysłodawca budowy Centrum Naukowo-Badawczego w Hajnówce. Profesor stwierdził, że choć tytuł wykładu brzmi nieco romantycznie, to trochę romantyzmu w naszym codziennym życiu jest potrzebne, zwłaszcza, jeśli chcemy zrobić coś wielkiego. Warto dodać, że naukowcy i studenci z Politechniki Białostockiej oraz Uniwersytetu Mississippi w USA prowadzą wspólnie badania różnorodności biologicznej i chemicznej unikatowych roślin, grzybów i porostów występujących w Puszczy Białowieskiej. Współpraca pomiędzy uczelniami w tym zakresie trwa od 2013 roku, a w tym roku ruszył międzynarodowy trzyletni grant naukowy finansowany przez National Science Foundation (NSF) w USA w kwocie 250 tys. dolarów. W ramach tego grantu izolowane są metabolity wtórne z unikalnych, a występujących na terenie Puszczy Białowieskiej, gatunków roślin, grzybów i porostów, by badać ich aktywność biologiczną, w tym antynowotworową, przeciwgrzybiczą, antymalaryczną czy przeciwbakteryjną.

W nowo powstałym Laboratorium fotodetekcji i komputerowej analizy obrazu naukowcy będą mogli np. analizować obiekty przyrodnicze z wykorzystaniem termowizji oraz monitorować środowisko leśne pod kątem ochrony przyrody. Znajduje się tu serwer map GPS i kamery CCD oraz termowizyjne, z których uzyskiwane obrazy będą analizowane z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania do komputerowej analizy obrazu np. Multiscan.

Badania systematyczne nad wybranymi grupami owadów występujących na Podlasiu będą prowadzone w Laboratorium entomologii. W szczególności będą one dotyczyć chrząszczy (Coleoptera) związanych ze środowiskiem podkorowym, z dziuplami żywych drzew i z silnie rozłożonym drewnem martwych drzew występujących masowo na terenie Puszczy Białowieskiej. Utworzona zostanie kolekcja owadów województwa podlaskiego.

Drewno nie jest jedynym materiałem pozyskiwanym w lasach. I właśnie te inne surowce będą badane w Laboratorium ubocznych produktów leśnych. -W historii pozyskiwano w polskich lasach wiele różnych surowców. Niektóre z nich, takie jak potaż i dziegieć, stanowią dzisiaj wartość historyczną. Inne takie jak owoce i grzyby leśne, surowce zielarskie czy miód stanowią nadal cenne materiały poszukiwane w wielu branżach przetwórstwa. Coraz częściej pozyskiwanymi produktami są wtórne metabolity roślin i grzybów, które są wykorzystywane do wytwarzania nutraceutyków i farmaceutyków. To te substancje interesują nas najbardziej - powiedział dr hab. inż. Sławomir Bakier, prof. PB, dziekan ZWL. W ramach badań naukowcy będą np. pozyskiwać różne substancje lecznicze na bazie grzybów i roślin naczyniowych, wykorzystując przy tym ekologiczne metody ich wydzielania takie jak ekstrakcja za pomocą ditlenku węgla w warunkach nadkrytycznych. Kolejną fazę badań stanowić będzie analiza właściwości fizykochemicznych tych produktów a także optymalizacja metod wydzielania.

Coraz częściej do analizy środowiska leśnego wykorzystuje się metody genetyki molekularnej. W Pracowni genetyki prowadzone będą badania pokrewieństwa genetycznego (filogeneza) odmian i gatunków, badania nad identyfikacją patogenów grzybowych m.in. z rodzaju Phytophthora, w tym molekularnej diagnostyki gatunków endemicznych, identyfikacją genetyczną drzew i mikroorganizmów, określaniem struktury genetycznej populacji, badania nt. migracji przestrzennej gatunku i przepływu genów w populacji zawartej w DNA.

Dzięki modernizacji Pracowni środowiska leśnego powstało Laboratorium monitoringu środowiska leśnego, które pozwoli naukowcom na rozszerzenie badań dotyczących identyfikacji wpływu czynników antropogenicznych na funkcjonowanie przyrodniczo cennych ekosystemów znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie Zamiejscowego Wydziału Leśnego PB w Hajnówce. Badana będzie miedzy innymi jakość wód gruntowych na terenie Puszczy Białowieskiej.

Na Zamiejscowym Wydziale Leśnym Politechniki Białostockiej w Hajnówce kształci się obecnie 220 studentów. Na pierwszym  roku, na kierunku leśnictwo studiuje 23 studentów stacjonarnych i 35 niestacjonarnych.